خانه درباره المپیاد > درباره المپیاد
درباره المپیاد IPhO
المپیاد بین‌المللی فیزیک چیست؟
با توجه به اهمیت روزافزون فیزیک در تمامی زمینه‌های علم و فناوری و همچنین در آموزش عمومی جوانان، و با هدف تقویت توسعه ارتباطات بین‌المللی در زمینه آموزش مدرسه‌ای فیزیک، یک مسابقه سالانه فیزیک برای دانش‌آموزان دبیرستانی برگزار می‌شود. این مسابقه المپیاد بین‌المللی فیزیک (IPhO) نام دارد و یک رقابت بین افراد است.
تاریخچه مختصر المپیاد برای اولین بار المپیاد بین‌المللی فیزیک در سال ۱۹۶۷ در ورشو، لهستان با حضور تنها ۵ کشور برگزار شد. مسابقه توسط پروفسور چسواف شیسلوفسکی برگزار گردید. المپیاد در طول سال‌ها گسترش یافت و در سال ۲۰۱۸ در پرتغال به اوج خود با ۹۲ هیئت شرکت‌کننده رسید. در این سال‌ها تغییرات زیادی در اندازه هیئت‌ها، تعداد مسائل نظری و عملی و سطح دشواری آنها اعمال شد. جنبه‌های سازمانی و آکادمیک المپیاد اکنون در اساسنامه و برنامه درسی المپیاد نمایندگی می‌شوند که تنها در جلسات هیئت بین‌المللی قابل تغییر هستند.
چه کسانی می‌توانند در المپیاد شرکت کنند؟
هر کشور شرکت‌کننده می‌تواند یک هیئت، معمولاً متشکل از حداکثر پنج دانش‌آموز و دو نفر سرپرست، ارسال کند که سرپرستان از اساتید فیزیک دانشگاه یا دبیران برجسته فیزیک دبیرستان هستند. سرپرستان حاضر در هر سال، اعضای مجمع عمومی هستند و در مجمع حق رای دارند. شرکت‌کنندگان باید دانش‌آموزان مدارس دبیرستانی عمومی یا فنی باشند، یعنی مدارسی که نمی‌توان آنها را به عنوان دانشکده‌های فنی در نظر گرفت. دانش‌آموزانی که امتحانات مدرسه خود را در سال برگزاری مسابقه به پایان رسانده‌اند، تا زمانی که تحصیلات دانشگاهی خود را آغاز نکرده‌اند، می‌توانند عضو تیم باشند. سن شرکت‌کنندگان نباید بیش از بیست سال در تاریخ ۳۰ ژوئن سال برگزاری مسابقه باشد. رهبران هیئت باید متخصصان فیزیک یا معلمان فیزیک باشند که قادر به حل مسائل مسابقه به طور ماهرانه هستند. هر یک از آنها باید به زبان انگلیسی صحبت کنند.
ساختار المپیاد به چه شکل است؟
این مسابقه علمی در دو روز، یک روز برای امتحان نظری و یک روز امتحان تجربی، برگزار می‌شود.
در امتحان نظری سه سؤال طرح می‌شود که در مجموع باید چهار زمینه مختلف فیزیک دبیرستانی را پوشش دهد. مدت امتحان پنج ساعت است. امتحان تجربی در روز دیگر برگزار می‌شود و در آن یک یا دو مسئله به دانش‌آموزان داده می‌شود. مدت این امتحان نیز پنج ساعت است. بین دو امتحان نظری و تجربی یک روز استراحت است.
سؤال‌های داده شده به دانش‌آموزان به زبان خود آنان است و دانش‌آموزان نیز مسئله را به زبان خود حل می‌کنند؛ به این ترتیب مدتی از وقت سرپرستان صرف ترجمه سؤال‌ها می‌شود. معمولاً سؤال‌ها طوری طرح می‌شود که پاسخ آنها چندان نیاز به توضیح و متن‌نویسی نداشته باشد. به این ترتیب مصححان کشور میزبان قادر هستند با اتکا به فرمول‌ها، جداول داده‌ها، نمودارها و سایر نمادهای ریاضی پاسخ شرکت‌کنندگان را تصحیح کنند. نکته دیگر این که پس از تصحیح اوراق توسط گروه تصحیح که از کشور برگزار کننده است، سرپرستان کشورها حق دارند به نمره تیم خود اعتراض کنند. این اعتراض نیز در روز خاصی انجام می شود.
نتایج نهایی در هر سال با رای مجمع عمومی اعتبار می‌یابد. در نهایت به 8 درصد کل شرکت‌کنندگان مدال طلا داده می‌شود. تعداد مدال‌های نقره و برنز طوری است که در مجموع 25 درصد شرکت‌کنندگان مدال طلا یا نقره گرفته باشند و 50 درصد شرکت‌کنندگان مدال طلا، نقره یا برنز گرفته باشند.